راهنمای جامع انواع صورتحساب الکترونیکی (نوع ۱، ۲ و ۳) در سامانه مودیان – کدام صورتحساب را صادر کنیم؟
یکی از اولین سوالاتی که هنگام صدور فاکتور الکترنیکی در نرمافزارهای واسط با آن روبرو میشوید این است: “صورتحساب نوع ۱ صادر کنم یا نوع ۲؟”
انتخاب اشتباه در اینجا فقط یک خطای تایپی نیست؛
انتخاب اشتباه نوع صورتحساب الکترونیکی باعث شود اگر خریدار شما شرکت باشد، اعتبار مالیاتی ارزش افزوده بابت خرید کالا و خدمات را از دست بدهد و دیگر با شما کار نکند.
یا برعکس، اگر خریدار شما شخص حقیقی و مصرف کننده نهایی باشد و شما وی را مجبور به ارائه اطلاعات هویتی کنید، موجب نارضایتی مشتریان میشود.
در این مقاله، تفاوتهای کلیدی ۴ نوع صورتحساب مورد تایید سازمان امور مالیاتی را به زبان ساده بررسی میکنیم:
۱. صورتحساب الکترونیکی نوع اول: مخصوص معاملات تجاری B2B
صورتحساب نوع اول کاملترین نوع صورتحساب است و معمولاً وقتی صادر میشود که خریدار شما یک شرکت یا فعال اقتصادی دارای پرونده مالیاتی است.
ویژگیهای صورتحساب نوع اول: در این نوع صورتحساب اطلاعات کاملِ هم فروشنده و هم خریدار باید ثبت شود.
نکته مهم: مهمترین ویژگی صورتحساب نوع ۱ این است که «برای خریدار اعتبار مالیاتی ارزش افزوده ایجاد میکند». یعنی اگر خریدار این فاکتور را در کارپوشه خود تایید کند، مالیات بر ارزش افزودهای که به شما پرداخت کرده، به حساب طلب او نزد سازمان منظور میشود.
خرید ارز دیجیتال بیت کوین را چگونه در حسابهای شرکت نمایش بدم؟
۲. صورتحساب الکترونیکی نوع دوم: مخصوص خردهفروشی B2C
اگر شما صاحب فروشگاه هستید و به مصرفکننده نهایی کالایی میفروشید، این نوع صورتحساب برای شماست.
ویژگیهای صورتحساب نوع دوم: در این صورتحساب اطلاعات کامل فروشنده و کالا درح شده، اما «اطلاعات خریدار لازم نیست» و
به عبارت دیگر در صورتحساب الکترونیکی نوع دوم نیازی به کد ملی یا کد اقتصادی خریدار یا مشتری وجود ندارد.
نکته مهم: در صورتحساب نوع دوم، چون مشخص نیست خریدار چه کسی است، هیچ اعتبار مالیاتی ارزش افزوده برای او لحاظ نمیشود.
آیا خدمات شرکتهای معتمد مالیاتی رایگان است؟
۳. صورتحساب الکترونیکی نوع سوم: رسید دستگاه کارتخوان (سریع و آسان)
صورتحساب نوع سوم همان رسید کاغذی است که دستگاه کارتخوان (POS) به شما میدهد.
ویژگیهای صورتحساب نوع سوم: سادهترین نوع صورتحساب الکترونیکی است. این نوع صورتحساب الکترونیکی فقط مبلغ، تاریخ، مشخصات پذیرنده و فروشنده را دارد.
کاربرد صورتحساب الکترونیکی نوع سوم: برای مشاغلی که مشمول تبصره ماده ۸ قانون پایانه های فروشگاهی هستند (تک نرخ یا تک کالا)، این رسید حکم فاکتور را دارد. این نوع صورتحساب هم اعتبار مالیاتی برای خریدار ندارد.
۴. صورتحساب کاغذی
صورتحساب کاغذی فقط برای شرایط خاص (مثل حوادثی که در ماده ۹ قانون تسهیل پایانه های فروشگاهی گفتیم) یا اشخاصی که هنوز فراخوان نشدهاند، کاربرد دارد.
صورتحسابهای کاغذی فاقد شماره منحصر به فرد مالیاتی ۲۲ رقمی سیستمی هستند.
جدول مقایسه سریع انواع صورتحساب الکترونیکی برای تصمیمگیری آنی
| نوع صورتحساب | اطلاعات خریدار | اعتبار مالیاتی برای خریدار | کاربرد اصلی |
| نوع ۱ | ✅ الزامی | ✅ دارد | فروش به شرکتها و تجار |
| نوع ۲ | ❌ ندارد | ❌ ندارد | فروشگاهها و خردهفروشی |
| نوع ۳ | ❌ ندارد | ❌ ندارد | رسید کارتخوان |
سوالات متداول درباره انواع صورتحساب الکترونیکی – اطلاعیه شماره 5
۱. تفاوت اصلی صورتحساب نوع ۱ و نوع ۲ چیست؟
تفاوت اصلی صورتحساب نوع ۱ و نوع ۲ در «اطلاعات خریدار» است. صورتحساب نوع ۱ نیاز به اطلاعات کامل خریدار دارد و برای او اعتبار مالیاتی میآورد، اما صورتحساب نوع ۲ بدون اطلاعات خریدار صادر میشود و اعتبار مالیاتی برای خریدار ندارد.
۲. اگر خریدار یا مشتری من یک شرکت باشد، کدام نوع صورتحساب الکترونیکی را صادر کنم؟
در صورتی که خریدار یا مشتری شما شرکت یا فعال اقتصادی دارای پرونده مالیاتی باشد، حتماً باید صورتحساب نوع ۱ صادر کنید تا آن شرکت بتواند از اعتبار مالیاتی ارزش افزوده خرید خود استفاده کند.
۳. آیا رسید دستگاه کارتخوان به عنوان صورتحساب الکترونیکی معتبر است؟
بله. رسید کارتخوانهای متصل به پرونده مالیاتی به عنوان «صورتحساب نوع ۳» شناخته میشود و برای فروشنده معتبر است، اما برای خریدار اعتبار مالیاتی ارزش افزوده ندارد.
۴. در چه صورتی خریدار میتواند مالیات ارزش افزوده پرداختی را از سازمان امور مالیاتی پس بگیرد؟
فقط در صورتی که فروشنده صورتحساب نوع اول صادر کند و خریدار آن را در کارپوشه خود تایید نماید، خریدار کالا یا خدمات می تواند بابت صورتحساب الکترونیکی مربوطه از سازمان امور مالیاتی طلبکار شود.
۵. صورتحساب کاغذی چه زمانی توسط سازمان امور مالیاتی پذیرفته میشود؟
صورتحساب کاغذی فقط برای اشخاصی که هنوز ملزم به صدور الکترونیکی نشدهاند یا در شرایط بروز حوادث و خرابی زیرساختها (طبق قوانین خاص) مجاز به استفاده از آن هستند، توسط سازمان امور مالیاتی پذیرفته می شود.
جمعبندی و راهکار هوشمندانه
انتخاب نوع صورتحساب الکترونیکی نباید برای شما چالش باشد. شما باید بتوانید در لحظه فروش کالا و خدمات، با یک کلیک بین «فروش به همکار یا شرکتها» ( صورتحساب نوع ۱) و «فروش به رهگذر» (صورتحساب نوع ۲) یکی را انتخاب کنید.
💡 ایزیحساب؛ مدیریت هوشمند انواع صورتحساب الکترونیکی
در نرمافزار ایزیحساب، تغییر نوع صورتحساب الکترونیکی به سادگی یک کلیک است.
ایزی حساب به صورت هوشمند به شما هشدار میدهد که اگر اطلاعات خریدار را وارد کردید، فاکتور را به صورت نوع ۱ ارسال کند تا مشتریان شرکتی شما راضی بمانند و اعتبار مالیاتی ارزش افزوده را از دست ندهند.
همین حالا ثبتنام کنید و ۱۵ روز به صورت رایگان، صدور انواع صورتحساب را تجربه کنید